
Introdusaun
Iha era dijitál ohin loron, asesu ba informasaun no abilidade teknolójiku sira esensiál tebes iha área edukasaun. Antes ne’e, aprendizajen limitadu iha sala-de-aula no livru manuál sira ne’ebé imprime, maibé agora teknolojia dijitál halo prosesu aprendizajen sai fleksivel liu, interativu, no asesivel liu hosi fatin ne’ebé de’it, iha tempu ne’ebé de’it. Teknolojia sira hanesan internet, plataforma e-learning, vídeo aprendizajen, no aplikasaun edukasionál sira halo fasil liu ba mestre sira atu hato’o materiál aprendizajen nian ho diak. Estudante sira-nia asesu ba informasaun no meiu aprendizajen tenke kontinua adapta no evolusaun foun ne’ebé tenki efetivu iha mundu edukasaun.
Ida hosi inovasaun ikus liu iha setór edukasaun Timor-Leste nian maka lansamentu plataforma hanaran “Jornál Parede Dijitál” ida ne’ebé inisia hosi IX Governu Konstitusionál liuhosi Sekretáriu Estadu Komunikasaun Sosiál (SEKOMS) serbisu hamutuk ho Ministériu Transporte Komunikasaun (MTK), Ministériu Edukasaun no organizasaun Child Fund Timor-Leste (CFTL). Programa ne’e dahuluk lansa ofisialmente iha Escola Técnica Informática de Díli (ETI-Dili) iha Dili loron 28, fulan Abril, tinan 2025.
Jornál Parede Dijitál dezeña hanesan espasu espresaun dijitál ba estudante, profesór/a, no jestór eskola sira hodi publika perfíl eskola nian, atividade aprendizajen sira, no publika produtividade estudante atraves média online. Plataforma Jornál Parede Dijitál ida-ne’e, fó espasu ne’ebé luan ba estudante sira atu hatudu sira-nia kreatividade, pratika abilidade hakerek, kolabora, no dezenvolve espíritu jornalístiku desde faze inisiál. Liután, prezensa husi Jornál Parede Dijitál lori informasaun eskola nian besik liután ba inan-aman sira, hasa’e transparénsia no partisipasaun iha atividade edukasionál sira.
Implementasaun programa ida ne’e nu’udar pasu importante iha literasia dijitál ba povu Timor-Leste. Governu hein katak estudante sira no komunidade eskola tomak sei bele utiliza teknolojia ida-ne’e ho matenek no produtivu, tantu online no offline. Liuhosi apoiu husi parseiru hotu, Jornál Parede Dijitál fiar katak bele hametin identidade, kreatividade, no kompeténsia dijitál husi jerasaun foun sira, ajuda sira atu eleva Timor-Leste nia reputasaun iha palku globál liuhosi edukasaun no inovasaun dijitál.
Tamba saida mak presiza Jornál Parede Dijitál?
- Informasaun Real-time: Jornál Parede Dijitál permite jestor eskola sira atu haruka informasaun ba estudante, mestre, no inan-aman sira ho fasil, lalais no efisiente. Anúnsiu kona-bá eventu eskola nian, mudansa oráriu, no notísia foun bele atualiza iha tempu real.
- Interativu no interesante: Jornál Parede Dijitál sai hanesan instrumentu interativu no atrativu, permite estudante sira bele partisipa ativamente iha prosesu aprendizajen ne’ebé relasiona ho atividade eskola nian, no mós asesu ba materiál aprendizajen adisionál atraves plataforma dijitál inregradu.
- Poupansa suratahan: Jornál Parede Dijitál ajuda hamenus uza suratahan bá anúnsiu no informasaun eskola nian, ne’e hanesan pasu ida ne’ebé husi asaun hadomi ambiente no poupa kustu imprime.
- Fatin Publisidade: Jestor eskola sira bele uza Jornál Parede Dijitál hodi halo publikasaun bá programa eskola nian, programa estrakurikulár, no informasaun ne’ebé mak benefisiáriu bá estudante no inan-aman sira.
- Edukasaun Dijitál: Utilizasaun Jornál Parede Dijitál mós hanesan lisaun importante ida ba estudante hodi dezenvolve abilidade dijitál kona-ba teknolojia no ninia utilizasaun iha kontestu oioin.
Konkluzaun
Plataforma dijitál sira iha papél krusiál iha edukasaun modernu liuhosi integra teknolojia iha prosesu aprendizajen, hodi forma hela futuru edukasaun iha âmbito aprendizajen sai asesivel liu, no fomenta koñesemtnu estudante sira ho abilidade dijitál esensiál ba sékulu 21.